Η Επικοινωνία είναι η πιο κοινή συναλλαγή ανάμεσα στους ανθρώπους. Η ανάπτυξη της τεχνολογίας την έχει κάνει ακόμη πιο εύκολη.  Μπορεί ανδιαμφισβήτητα να ενισχύσει την ποιότητα της ζωής μας όπως μπορεί και να την μειώσει. Κάποιες φορές παρερμηνεύουμε μηνύματα που λαμβάνουμε καθώς δεν αναγνωρίζουμε την κατάσταση στηνοποία βρίσκεται ο συνομηλητής μας τη στιγμή που μιλάει κι αυτό τείνει να οδηγεί σε παρεξηγήσεις. 

Οι Stewart & Joines στο βιβλίο τους A New Introduction to Transactional Analysis παρουσιάζουν τη συναλλακτική ανάλυση, μια θεωρία προσωπικότητας που περιέχει μια θεωρία επικοινωνίας και μέθοδο ανάλυσης σχέσεων και συστημάτων που αφορούν εξίσου σε χώρους εργασίας και στην προσωπική ζωή. Υπάρχουν κάποιες σημαντικές αρχές. Είναι μια μεθοδος ανάλυσης που βοηθάει ένα άτομο να προσδιορίσει τη βάση με την οποία αλληλεπιδράει με τους άλλους. 

Βασική αρχή της συναλλακτικής ανάλυσης είναι το μοντέλο σύμφωνα με το οποίο ο τρόπος που επικοινωνούμε σχετίζεται με τρεις διαφορετικές καταστάσεις εγώ (ego states): ο Ενήλικος, ο Γονέας, το Παιδί. Οι τρεις αυτές καταστάσεις δομούν την προσωπικότητά μας κι επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφερόμαστε και σχετιζόμαστε σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας (Berne).

Βρισκόμαστε στην κατάσταση του Ενηλίκου, όταν η σκέψη μας, η συμπεριφορά μας και τα συναισθήματά μας είναι ταιριαστά με το τι συμβαίνει γύρω μας στο εδώ και στο τώρα, καθώς κι όταν αντιμετωπίζουμε τους άλλους σαν ίσους με εμάς. Βρισκόμαστε στο στάδιο του Γονέα όταν η σκεφτόμαστε, αισθανόμαστε και συμπεριφερόμαστε όπως ακριβώς έκαναν οι γονείς μας, ή κάποιος άλλος ο οποίος υπήρξε πατρική – μητρική φιγούρα για εμάς. Αυτό το μοντέλο του Γονέα υποδιαιρείται στην κατηγορία του ελεγχτικού γονέα (πχ. λέει ο γονέας: άφησέ το αυτό, δεν ξέρεις να το κάνεις, θα το κάνω εγώ για σενα) και του φροντιστικού γονέα (πχ.  Λέει ο γονέας: δεν πειράζει που δεν ξέρεις πως γίνεται, έλα να σου δείξω για να μάθεις πως να το κάνεις). Τέλος, βρισκόμαστε στην κατάσταση του Παιδιού, όταν σκεφτόμαστε, νιώθουμε και συμπεριφερόμασε όπως όταν ήμασταν παιδιά. Αυτό το μοντέλο του παιδιού υποδιαιρείται στην κατηγορία του αυθόρμητου παιδιού και στην κατηγορία του προσαρμοσμένου παιδιού, του παιδιού δηλαδή που τροποποιεί τη συμπεριφορά του επειδή φοβάται μην το επιπλήξουν ή επειδή θέλει να νιώσει αποδεκτό από τους γύρω του. 

Όλοι μας κινούμαστε σε αυτές τις τρεις καταστάσεις του εγώ σε διαφορετικές περιστάσεις κι όλες έχουν το σκοπό τους. Η επίγνωση της κατάστασης στην οποία βρισκόμαστε μπορεί να μας βοηθήσει να καταλάβουμε καλύτερα τη συμπεριφορά μας και να μας δώσει την επιλογή να μεταβούμε σε μια άλλη κατάσταση προκειμένου να επικοινωνήσουμε το μήνυμά μας με έναν τρόπο που να μας εξυπηρετεί περισσότερο. Η όλη θεωρία της συνδιαλλακτικής ανάλυσης μπορεί επίσης να μας βοηθήσει να ερμηνεύουμε καλύτερα τα μηνύματα που λαμβάνουμε απο τους συνομηλιτές μας καθώς μας βοηθάει να καταλάβουμε τους λόγους για τους οποίους οι άνθρωποι σκέφτονται όπως σκέφτονται, φέρονται όπως φέρονται  και επικοινωνούν όπως επικοινωνούν. Η επίγνωση του οτι υπάρχει πάντα κάποιος λόγος για μια συγκεκριμένη συμπεριφορά δεν συνεπάγεται και την αποδοχή της ή την ανοχή μας σε αυτήν. Απλώς μας βοηθάει μα μην κάνουμε κριτική στους γύρω μας και να νιώθουμε ενσυναίσθηση και συμπόνοια για αυτούς.  Συμπονώ και συναισθάνομαι δε σημαίνει ανέχομαι, αποδέχομαι και παύω να οριοθετώ. Σημαίνει καταλαβαίνω το που βρίσκεται ο άλλος άνθρωπος καθώς και τον λόγο για τον οποίοβρίσκεται εκεί. Έτσι, δεν είμαι επικριτικός. Αυτή η στάση, ακόμα κι όταν είναι μη λεκτική, κάνει τους ανθρώπους να αισθάνονται πιο ασφαλής και πιο αποδεκτοί. 

Πώς μπορούμε λοιπόν να αποκτήσουμε περισσότερη επίγνωση των καταστάσεων του Εγώ στις οποίες βρισκόμαστε εμείς καθώς κι οι συνομηλιτές μας;

Source: Stewart, I & Joines, V. (2012) TA Today. A new introduction to Transactional Analysis